INFORMACJE OGÓLNE

Podstawową karmą naszych podopiecznych są różne gatunki świerszczy. Mówi się jednak, że owady te są najbardziej problematycznymi jeśli chodzi o zwierzęta karmowe, lecz przy zastosowaniu kilku podstawowych zasad hodowla nie jest zbyt uciążliwa. Świerszcze są chętnie zjadane przez większość drapieżnych zwierząt. Zdominowały rynek "karmówki" i prawdopodobnie większość miłośników pająków, jaszczurek używa ich jako podstawowy pokarm. Ich zaletą jest dostępność w wymiarach odpowiadających zwierzętom każdej wielkości, odpowiednia strawność wynikająca z niewielkiej ilości twardych części egzoszkieletu, duża ruchliwość pobudzająca naszych podopiecznych do atakowania zdobyczy oraz niska cena. 

W handlu i w hodowlach spotyka się kilka gatunków świerszczy:

• Acheta domestica - świerszcz domowy
• Gryllus bimaculatus - świerszcz śródziemnomorski
• Gryllus assimilis - świerszcz kubański
• Grylloides sigillatus - świerszcz bananowy
  
  

Acheta domestica - świerszcz domowy

Gatunek ten pochodzi z północnej Afryki, jest jednak często spotykany w Europie w ciepłych i nieco wilgotnych miejscach, takich jak piekarnie, zakłady przetwórstwa żywności, kotłownie, cieplarnie, itp. Osiąga 25 mm długości, czułki dorastają do 30 mm. Tylne skoczne nogi są dobrze rozwinięte. Ubarwienie jasno i ciemnobrązowe, z czarnym paskiem między oczami. Obie płcie posiadają skrzydła, lecz raczej nie latają. Samce wydają dźwięki, lecz nie są one bardzo dokuczliwe. Potrafią zagnieździć się w domu, więc należy uważać na możliwość ucieczki. Jest to jeden z najpopularniejszych w tej chwili gatunków świerszcza w hodowlach i najłatwiej go kupić.

Gryllus bimaculatus - świerszcz śródziemnomorski

Jest to gatunek polnego świerszcza pochodzącego z wybrzeża Morza Śródziemnego, aż po Azję wschodnią. Dorasta do 35 mm długości, jest przeważnie czarny, samce często są rudobrązowe, na skrzydłach dwie jaśniejsze plamy. Jest bardzo głośny i znacznie twardszy niż inne gatunki świerszczy. Przy karmieniu pająków nie ma to takiego znaczenia, jednak dla gadów ten gatunek jest niepolecany i należy go unikać. Po ucieczce z terrarium nie przeżywa zbyt długo w mieszkaniu. 

Gryllus assimilis - świerszcz kubański

Jest to świerszcz polny, żyjący głównie na afrykańskich sawannach. Osiąga wielkość do 30 mm. Ubarwienie jasnobrązowe, z brązowo czerwonawymi plamami na głowie i kilkoma poprzecznymi paskami. Wydaje ciche dźwięki, nie ma możliwości rozrodu po ucieczce z terrarium. Jest to jeden z najpopularniejszych w tej chwili gatunków świerszcza w hodowlach, bardzo łatwo go kupić.

Grylloides sigillatus - świerszcz bananowy 

Dorasta do 22 mm długości ciała. Przypomina wyglądem świerszcza domowego, posiada jednak dwa ciemne poprzeczne pasy na tułowiu i odwłoku oraz dużo dłuższe czułka. Skrzydła samca pokrywają połowę tyłu ciała, skrzydła samicy są szczątkowe. Potrafi wydawać dźwięki przez długie okresy czasu, nie uszkadza roślin w terrarium i nie przeżywa długo w warunkach poza terraryjnych. Samice mają wyjątkowo długie pokładełko. Najlepszy świerszcz dla zwierząt egzotycznych. Karmówka zawiera małe ilości tłuszczu a bardzo dużo białka co jest ważne w szczególności dla gadów. Najlepszy gatunek świerszcza do rozpoczęcia hodowli i rozmnażania, z kilku powodów: dużo bardziej płodny niż inne, dużo bardziej odporny na brak pożywienia i wody, znosi mniejszą wilgotność niż inne świerszcze, mniejszy kanibalizm. 

ROZPOZNAWANIE PŁCI

Już u podrastających osobników można dostrzec różnice w budowie, u samic pojawiają się zawiązki pokładełka. Dorosłe osobniki łatwo odróżnić:
Skrzydła samic są gładkie, natomiast samców pomarszczone, znacznie sztywniejsze, ponieważ służą do wydawania dźwięku. Następuje to przez uniesienie pierwszej pary skrzydeł i pocieranie ich brzegów o siebie. Natężenie dźwięku jest różne w zależności od gatunku. Dość ciche dźwięki wydają świerszcze domowe i kubańskie, natomiast śródziemnomorskie wydają tak donośne odgłosy, że przebywanie z nimi w jednym pomieszczeniu raczej nie wchodzi w rachubę, szczególnie w nocy. Samice świerszczy bananowych mają skrzydła całkowicie zredukowane, natomiast samce mają je krótkie - tylko do połowy odwłoka. Samice wyróżnia również pokładełko umieszczone na końcu odwłoka. Przyjmuje ono postać długiej (10-15 mm), cienkiej rurki. Służy ona do składania jaj w podłożu.

HODOWLA

Świerszcze jako zwierzęta karmowe są często hodowane przez terrarystów posiadających większą ilość zwierząt, którzy potrzebują sporych ilości karmy dla swoich podopiecznych. Nie ma dużych różnic w hodowli poszczególnych gatunków, jedyną różnicą jest tempo wzrostu osobników i skłonność do kanibalizmu, szczególnie mocno występująca u świerszcza śródziemnomorskiego. Sposobów hodowli jest wiele, w zasadzie każdy sam po pewnym czasie wypracowuje metodę, która w jego wykonaniu daje najlepsze rezultaty.

Hodowla "jedno terraryjna" jest dość trudna i w zasadzie tylko świerszcze domowe i bananowe dają w niej dość dobre rezultaty i odpowiednią ilość przychówku. Pozostałe gatunki lepiej trzymać w kilku (3-4) terrariach, segregując według wielkości. To znacznie zmniejsza kanibalizm i daje nam dostęp do świerszczy o zróżnicowanej wielkości, pasującej do różnych rozmiarów naszych podopiecznych. Hodując świerszcze w jednym terrarium często spotkamy się z sytuacją, że mamy tylko same małe, lub same duże osobniki, a to nie zawsze musi nam odpowiadać.

Terraria na świerszcze powinny być dość wysokie i zaopatrzone w pokrywy z gęstą siatką uniemożliwiającą ucieczkę, jednak pozwalającą na dobrą wentylację. Może to być drobna siatka metalowa, lub gęsta tkanina nylonowa. Należy dbać o utrzymywanie wilgotności ok. 45-60% co zapobiega inwazjom roztoczy i chorób grzybowych. Pojemność zbiorników zależy od rozmiarów hodowli. Mogą to być całkiem małe akwaria lub terraria o pojemności około 10 litrów, jak i zbiorniki kilkudziesięciolitrowe, nawet ponad 100-litrowe. Przy chowie "jedno terrariowym" najlepiej postarać się o nieco większy zbiornik, jeśli planuje się segregowanie rozmiarami wtedy terraria mogą być mniejsze.

Bardzo ważne jest ogrzewanie, gdyż w temperaturze pokojowej rozwój owadów trwa bardzo powoli lub nawet całkowicie zostaje zahamowany i świerszcze giną. W przypadku świerszcza domowego w temperaturze ok. 18-20 stopni rozwój jaj trwa 2-3 miesiące, a cały cykl od wyklucia do dorosłego owada 5-8 miesięcy. Podniesienie temperatury do ok. 30-32 stopni skraca czas inkubacji jaj do około 10-14 dni, a rozwój owadów do 5-6 tygodni.

Ogrzewać można kablami lub matami grzewczymi, najlepiej z tyłu i z boków zbiorników, lub żarówkami 15-25 wat. Moc ogrzewania powinno się dobrać tak by w najgorętszych miejscach temperatura nie przekraczała 35 stopni, a owady miały możliwość przejścia w miejsca chłodniejsze. Najlepsze efekty uzyskuje się, gdy średnia temperatura w terrarium wynosi około 30-33 stopni w czasie ogrzewania (12-16 godzin). Nocą może spadać do 20-24 stopni.

Do wnętrza zbiornika wkładamy tekturowe wytłaczanki po jajkach. Układamy je w kilku warstwach, jedne na drugich. Zostawiamy odpowiednią odległość od górnego brzegu terrarium, tak by świerszcze nie mogły wyskakiwać. Wytłaczanki zwiększają powierzchnię życiową dla owadów i umożliwiają ukrycie w czasie wylinki, a zazwyczaj wtedy następuje kanibalizm.

W terrarium umieszczamy również płaską miseczkę z wodą i zanurzoną w niej gąbkę lub waciki, co zabezpiecza owady przed utopieniem. W przypadku terrarium z wylęgiem lub małymi świerszczami lepszą metodą jest delikatne spryskiwanie wytłaczanek 1-2 razy dziennie za pomocą spryskiwacza.

Do zbiornika z dorosłymi świerszczami wkładamy pojemnik wypełniony lekko ubitym, wilgotnym torfem. Będzie on służył do składania jaj. By uniemożliwić kopanie i wygrzebywanie jaj najlepiej jest przykryć go szczelnie dopasowaną siatką z tworzywa lub metalu. Powinna mieć ona oczka o średnicy 5-8 mm. Samice będą mogły składać przez nią jaja, a zakopanie się będzie niemożliwe. Rozpoczęcie składania jaj następuje po kilku (świerszcz śródziemnomorski), lub kilkunastu dniach (domowy i bananowy) od uzyskania dojrzałości. Świerszcz kubański zaczyna składać jaja po ok. 7-10 dniach od ostatniej wylinki. Samica składa codziennie kilkadziesiąt jaj, w złożach po kilka sztuk. Oczywiście nie ze wszystkich wylęgają się młode. Samce są dojrzałe w momencie, gdy zaczynają wydawać dźwięki (kilka dni po ostatniej wylince). Kopulacja zachodzi w trakcie tańca godowego i polega na przekazaniu spermatoforu, który czasem można zauważyć, gdy jest przyczepiony do odwłoka samicy (biała "kuleczka" o średnicy ok. 1 mm). Dorosłe świerszcze wkładamy do pustego terrarium gdzie będzie następować wylęg. Pudełka z jajami wyciągamy z terrarium co ok. 10 dni. Do terrarium z osobnikami dorosłymi wkładamy kolejny pojemnik z podłożem i rozpoczynamy cykl od nowa. Musimy zwracać uwagę na to by podłoże w pudełku miało odpowiednią wilgotność - nie za małą by jaja nie wyschły i nie za dużą by się nie "utopiły".

Dla uzyskania dobrych efektów powinno się w terrarium posiadać co najmniej kilkadziesiąt, a najlepiej około 200 sztuk dorosłych świerszczy. Samic może być 3-4 krotnie więcej niż samców. Przy takiej ilości osobników, ilość jaj będzie wystarczająca by mimo nieuniknionych strat osiągnąć zamierzone efekty hodowlane. Świerszcze powinno się karmić w sposób urozmaicony. Podajemy otręby, płatki owsiane, karmę dla zwierząt domowych, płatki dla rybek - wszystko całkowicie suche - jest to podstawa diety. By zaspokoić zapotrzebowanie na wodę podaje się różnego rodzaju warzywa, ogórki, sałatę, tartą marchew, jabłko, kapustę pekińską, itp. Wszystko w misce, która nie ma styczności z suchą karmą. Bardzo ważne jest by świeże warzywa zmieniać na nowe codziennie, ponieważ nieusuwanie resztek powoduje częste padanie świerszczy oraz powoduje rozwój grzybów i roztoczy.

Poszczególne gatunki świerszczy charakteryzują się różnym czasem rozwoju od wyklucia do osobnika dorosłego. Zależy to oczywiście od temperatury, ale w optymalnych warunkach-czyli ok. 32 stopni i dobrym żywieniu trwa to: U świerszcza bananowego i domowego ok. 8 tygodni, u kubańskiego około 6 tygodni. Śródziemnomorski dorasta najszybciej. W dobrych warunkach już po około miesiącu. Dorosły świerszcz jest stabilny przez okres ok. 2-3 tygodni – później może zacząć padać ze starości. 

Przy hodowli świerszczy możemy też spotkać się z chorobami i pasożytami. Zakażenia bakteryjne i wirusowe są trudne do rozpoznania i zazwyczaj prowadzą do szybkiego zniszczenia hodowli. Należy wtedy odkazić terraria i sprzęt i rozpocząć hodowlę ponownie z udziałem nowych, niezarażonych osobników. Grzyby pasożytnicze też czasami mogą powodować duże straty. Występują najczęściej w warunkach zbyt wysokiej wilgotności. Mogą być szkodliwe również dla zwierząt, które zjadają zakażone owady. Roztocza w dużych ilościach są zagrożeniem dla świerszczy i karmionych nimi zwierząt. W niewielkiej ilości nie stanowią problemu. Ich namnażaniu sprzyja wysoka wilgotność i resztki jedzenia psujące się w terrarium. Zarówno pleśniom jak roztoczom zapobiegamy utrzymując porządek i niską wilgotność w zbiornikach hodowlanych. Dlatego powinno się co 3 tygodnie sprzątać cały pojemnik hodowlany - usuwać odchody, wylinki oraz suchy pokarm. 

Występujące czasami padanie "bez powodu" pojedynczych sztuk świerszczy jest zjawiskiem naturalnym, związanym z genetyką, więc nie stanowi powodu do zaniepokojenia. Chów wsobny nie stanowi wielkiego zagrożenia i można uzyskać wiele pokoleń bez dodawania domieszki "świeżej krwi". Jednak z czasem wzrasta ilość osobników mało odpornych i zwiększa się śmiertelność, więc w miarę możliwości należy pozyskiwać część osobników do hodowli z nowych źródeł, co kilka pokoleń, a przynajmniej 2 razy w roku.

[gallery] [gallery_item src="/images/hodowle-karmowe/swierszcz/5.jpg" /] [gallery_item src="/images/hodowle-karmowe/swierszcz/7.jpg" /] [gallery_item src="/images/hodowle-karmowe/swierszcz/8.jpg" /] [/gallery]