INFORMACJE OGÓLNE

Podstawową karmą naszych podopiecznych są różne gatunki świerszczy. Mówi się jednak, że owady te są najbardziej problematycznymi jeśli chodzi o zwierzęta karmowe, lecz przy zastosowaniu kilku podstawowych zasad hodowla nie jest zbyt uciążliwa. Świerszcze są chętnie zjadane przez większość drapieżnych zwierząt. Zdominowały rynek "karmówki" i prawdopodobnie większość miłośników pająków, jaszczurek używa ich jako podstawowy pokarm. Ich zaletą jest dostępność w wymiarach odpowiadających zwierzętom każdej wielkości, odpowiednia strawność wynikająca z niewielkiej ilości twardych części egzoszkieletu, duża ruchliwość pobudzająca naszych podopiecznych do atakowania zdobyczy oraz niska cena. 

W handlu i w hodowlach spotyka się kilka gatunków świerszczy:

• Acheta domestica - świerszcz domowy
• Gryllus bimaculatus - świerszcz śródziemnomorski
• Gryllus assimilis - świerszcz kubański
• Grylloides sigillatus - świerszcz bananowy
  
  

Acheta domestica - świerszcz domowy

Gatunek ten pochodzi z północnej Afryki, jest jednak często spotykany w Europie w ciepłych i nieco wilgotnych miejscach, takich jak piekarnie, zakłady przetwórstwa żywności, kotłownie, cieplarnie, itp. Osiąga 25 mm długości, czułki dorastają do 30 mm. Tylne skoczne nogi są dobrze rozwinięte. Ubarwienie jasno i ciemnobrązowe, z czarnym paskiem między oczami. Obie płcie posiadają skrzydła, lecz raczej nie latają. Samce wydają dźwięki, lecz nie są one bardzo dokuczliwe. Potrafią zagnieździć się w domu, więc należy uważać na możliwość ucieczki. Jest to jeden z najpopularniejszych w tej chwili gatunków świerszcza w hodowlach i najłatwiej go kupić.

Gryllus bimaculatus - świerszcz śródziemnomorski

Jest to gatunek polnego świerszcza pochodzącego z wybrzeża Morza Śródziemnego, aż po Azję wschodnią. Dorasta do 35 mm długości, jest przeważnie czarny, samce często są rudobrązowe, na skrzydłach dwie jaśniejsze plamy. Jest bardzo głośny i znacznie twardszy niż inne gatunki świerszczy. Przy karmieniu pająków nie ma to takiego znaczenia, jednak dla gadów ten gatunek jest niepolecany i należy go unikać. Po ucieczce z terrarium nie przeżywa zbyt długo w mieszkaniu. 

Gryllus assimilis - świerszcz kubański

Jest to świerszcz polny, żyjący głównie na afrykańskich sawannach. Osiąga wielkość do 30 mm. Ubarwienie jasnobrązowe, z brązowo czerwonawymi plamami na głowie i kilkoma poprzecznymi paskami. Wydaje ciche dźwięki, nie ma możliwości rozrodu po ucieczce z terrarium. Jest to jeden z najpopularniejszych w tej chwili gatunków świerszcza w hodowlach, bardzo łatwo go kupić.

Grylloides sigillatus - świerszcz bananowy 

Dorasta do 22 mm długości ciała. Przypomina wyglądem świerszcza domowego, posiada jednak dwa ciemne poprzeczne pasy na tułowiu i odwłoku oraz dużo dłuższe czułka. Skrzydła samca pokrywają połowę tyłu ciała, skrzydła samicy są szczątkowe. Potrafi wydawać dźwięki przez długie okresy czasu, nie uszkadza roślin w terrarium i nie przeżywa długo w warunkach poza terraryjnych. Samice mają wyjątkowo długie pokładełko. Najlepszy świerszcz dla zwierząt egzotycznych. Karmówka zawiera małe ilości tłuszczu a bardzo dużo białka co jest ważne w szczególności dla gadów. Najlepszy gatunek świerszcza do rozpoczęcia hodowli i rozmnażania, z kilku powodów: dużo bardziej płodny niż inne, dużo bardziej odporny na brak pożywienia i wody, znosi mniejszą wilgotność niż inne świerszcze, mniejszy kanibalizm. 

ROZPOZNAWANIE PŁCI

Już u podrastających osobników można dostrzec różnice w budowie, u samic pojawiają się zawiązki pokładełka. Dorosłe osobniki łatwo odróżnić:
Skrzydła samic są gładkie, natomiast samców pomarszczone, znacznie sztywniejsze, ponieważ służą do wydawania dźwięku. Następuje to przez uniesienie pierwszej pary skrzydeł i pocieranie ich brzegów o siebie. Natężenie dźwięku jest różne w zależności od gatunku. Dość ciche dźwięki wydają świerszcze domowe i kubańskie, natomiast śródziemnomorskie wydają tak donośne odgłosy, że przebywanie z nimi w jednym pomieszczeniu raczej nie wchodzi w rachubę, szczególnie w nocy. Samice świerszczy bananowych mają skrzydła całkowicie zredukowane, natomiast samce mają je krótkie - tylko do połowy odwłoka. Samice wyróżnia również pokładełko umieszczone na końcu odwłoka. Przyjmuje ono postać długiej (10-15 mm), cienkiej rurki. Służy ona do składania jaj w podłożu.

HODOWLA

Świerszcze jako zwierzęta karmowe są często hodowane przez terrarystów posiadających większą ilość zwierząt, którzy potrzebują sporych ilości karmy dla swoich podopiecznych. Nie ma dużych różnic w hodowli poszczególnych gatunków, jedyną różnicą jest tempo wzrostu osobników i skłonność do kanibalizmu, szczególnie mocno występująca u świerszcza śródziemnomorskiego. Sposobów hodowli jest wiele, w zasadzie każdy sam po pewnym czasie wypracowuje metodę, która w jego wykonaniu daje najlepsze rezultaty.

Hodowla "jedno terraryjna" jest dość trudna i w zasadzie tylko świerszcze domowe i bananowe dają w niej dość dobre rezultaty i odpowiednią ilość przychówku. Pozostałe gatunki lepiej trzymać w kilku (3-4) terrariach, segregując według wielkości. To znacznie zmniejsza kanibalizm i daje nam dostęp do świerszczy o zróżnicowanej wielkości, pasującej do różnych rozmiarów naszych podopiecznych. Hodując świerszcze w jednym terrarium często spotkamy się z sytuacją, że mamy tylko same małe, lub same duże osobniki, a to nie zawsze musi nam odpowiadać.

Terraria na świerszcze powinny być dość wysokie i zaopatrzone w pokrywy z gęstą siatką uniemożliwiającą ucieczkę, jednak pozwalającą na dobrą wentylację. Może to być drobna siatka metalowa, lub gęsta tkanina nylonowa. Należy dbać o utrzymywanie wilgotności ok. 45-60% co zapobiega inwazjom roztoczy i chorób grzybowych. Pojemność zbiorników zależy od rozmiarów hodowli. Mogą to być całkiem małe akwaria lub terraria o pojemności około 10 litrów, jak i zbiorniki kilkudziesięciolitrowe, nawet ponad 100-litrowe. Przy chowie "jedno terrariowym" najlepiej postarać się o nieco większy zbiornik, jeśli planuje się segregowanie rozmiarami wtedy terraria mogą być mniejsze.

Bardzo ważne jest ogrzewanie, gdyż w temperaturze pokojowej rozwój owadów trwa bardzo powoli lub nawet całkowicie zostaje zahamowany i świerszcze giną. W przypadku świerszcza domowego w temperaturze ok. 18-20 stopni rozwój jaj trwa 2-3 miesiące, a cały cykl od wyklucia do dorosłego owada 5-8 miesięcy. Podniesienie temperatury do ok. 30-32 stopni skraca czas inkubacji jaj do około 10-14 dni, a rozwój owadów do 5-6 tygodni.

Ogrzewać można kablami lub matami grzewczymi, najlepiej z tyłu i z boków zbiorników, lub żarówkami 15-25 wat. Moc ogrzewania powinno się dobrać tak by w najgorętszych miejscach temperatura nie przekraczała 35 stopni, a owady miały możliwość przejścia w miejsca chłodniejsze. Najlepsze efekty uzyskuje się, gdy średnia temperatura w terrarium wynosi około 30-33 stopni w czasie ogrzewania (12-16 godzin). Nocą może spadać do 20-24 stopni.

Do wnętrza zbiornika wkładamy tekturowe wytłaczanki po jajkach. Układamy je w kilku warstwach, jedne na drugich. Zostawiamy odpowiednią odległość od górnego brzegu terrarium, tak by świerszcze nie mogły wyskakiwać. Wytłaczanki zwiększają powierzchnię życiową dla owadów i umożliwiają ukrycie w czasie wylinki, a zazwyczaj wtedy następuje kanibalizm.

W terrarium umieszczamy również płaską miseczkę z wodą i zanurzoną w niej gąbkę lub waciki, co zabezpiecza owady przed utopieniem. W przypadku terrarium z wylęgiem lub małymi świerszczami lepszą metodą jest delikatne spryskiwanie wytłaczanek 1-2 razy dziennie za pomocą spryskiwacza.

Do zbiornika z dorosłymi świerszczami wkładamy pojemnik wypełniony lekko ubitym, wilgotnym torfem. Będzie on służył do składania jaj. By uniemożliwić kopanie i wygrzebywanie jaj najlepiej jest przykryć go szczelnie dopasowaną siatką z tworzywa lub metalu. Powinna mieć ona oczka o średnicy 5-8 mm. Samice będą mogły składać przez nią jaja, a zakopanie się będzie niemożliwe. Rozpoczęcie składania jaj następuje po kilku (świerszcz śródziemnomorski), lub kilkunastu dniach (domowy i bananowy) od uzyskania dojrzałości. Świerszcz kubański zaczyna składać jaja po ok. 7-10 dniach od ostatniej wylinki. Samica składa codziennie kilkadziesiąt jaj, w złożach po kilka sztuk. Oczywiście nie ze wszystkich wylęgają się młode. Samce są dojrzałe w momencie, gdy zaczynają wydawać dźwięki (kilka dni po ostatniej wylince). Kopulacja zachodzi w trakcie tańca godowego i polega na przekazaniu spermatoforu, który czasem można zauważyć, gdy jest przyczepiony do odwłoka samicy (biała "kuleczka" o średnicy ok. 1 mm). Dorosłe świerszcze wkładamy do pustego terrarium gdzie będzie następować wylęg. Pudełka z jajami wyciągamy z terrarium co ok. 10 dni. Do terrarium z osobnikami dorosłymi wkładamy kolejny pojemnik z podłożem i rozpoczynamy cykl od nowa. Musimy zwracać uwagę na to by podłoże w pudełku miało odpowiednią wilgotność - nie za małą by jaja nie wyschły i nie za dużą by się nie "utopiły".

Dla uzyskania dobrych efektów powinno się w terrarium posiadać co najmniej kilkadziesiąt, a najlepiej około 200 sztuk dorosłych świerszczy. Samic może być 3-4 krotnie więcej niż samców. Przy takiej ilości osobników, ilość jaj będzie wystarczająca by mimo nieuniknionych strat osiągnąć zamierzone efekty hodowlane. Świerszcze powinno się karmić w sposób urozmaicony. Podajemy otręby, płatki owsiane, karmę dla zwierząt domowych, płatki dla rybek - wszystko całkowicie suche - jest to podstawa diety. By zaspokoić zapotrzebowanie na wodę podaje się różnego rodzaju warzywa, ogórki, sałatę, tartą marchew, jabłko, kapustę pekińską, itp. Wszystko w misce, która nie ma styczności z suchą karmą. Bardzo ważne jest by świeże warzywa zmieniać na nowe codziennie, ponieważ nieusuwanie resztek powoduje częste padanie świerszczy oraz powoduje rozwój grzybów i roztoczy.

Poszczególne gatunki świerszczy charakteryzują się różnym czasem rozwoju od wyklucia do osobnika dorosłego. Zależy to oczywiście od temperatury, ale w optymalnych warunkach-czyli ok. 32 stopni i dobrym żywieniu trwa to: U świerszcza bananowego i domowego ok. 8 tygodni, u kubańskiego około 6 tygodni. Śródziemnomorski dorasta najszybciej. W dobrych warunkach już po około miesiącu. Dorosły świerszcz jest stabilny przez okres ok. 2-3 tygodni – później może zacząć padać ze starości. 

Przy hodowli świerszczy możemy też spotkać się z chorobami i pasożytami. Zakażenia bakteryjne i wirusowe są trudne do rozpoznania i zazwyczaj prowadzą do szybkiego zniszczenia hodowli. Należy wtedy odkazić terraria i sprzęt i rozpocząć hodowlę ponownie z udziałem nowych, niezarażonych osobników. Grzyby pasożytnicze też czasami mogą powodować duże straty. Występują najczęściej w warunkach zbyt wysokiej wilgotności. Mogą być szkodliwe również dla zwierząt, które zjadają zakażone owady. Roztocza w dużych ilościach są zagrożeniem dla świerszczy i karmionych nimi zwierząt. W niewielkiej ilości nie stanowią problemu. Ich namnażaniu sprzyja wysoka wilgotność i resztki jedzenia psujące się w terrarium. Zarówno pleśniom jak roztoczom zapobiegamy utrzymując porządek i niską wilgotność w zbiornikach hodowlanych. Dlatego powinno się co 3 tygodnie sprzątać cały pojemnik hodowlany - usuwać odchody, wylinki oraz suchy pokarm. 

Występujące czasami padanie "bez powodu" pojedynczych sztuk świerszczy jest zjawiskiem naturalnym, związanym z genetyką, więc nie stanowi powodu do zaniepokojenia. Chów wsobny nie stanowi wielkiego zagrożenia i można uzyskać wiele pokoleń bez dodawania domieszki "świeżej krwi". Jednak z czasem wzrasta ilość osobników mało odpornych i zwiększa się śmiertelność, więc w miarę możliwości należy pozyskiwać część osobników do hodowli z nowych źródeł, co kilka pokoleń, a przynajmniej 2 razy w roku.

[gallery] [gallery_item src="/images/hodowle-karmowe/swierszcz/5.jpg" /] [gallery_item src="/images/hodowle-karmowe/swierszcz/7.jpg" /] [gallery_item src="/images/hodowle-karmowe/swierszcz/8.jpg" /] [/gallery]

INFORMACJE OGÓLNE

Są to chrząszcze z rodziny czarnuchowatych. Ciało ich jest matowo-czarne, o twardym chitynowym pancerzu. Dorosłe osobniki imago osiągają długość do 30 mm. Larwy koloru kremowo-brązowego z brązowymi plamkami, dorastają one do 50-60 mm. Ciało wyraźnie podzielone na 13 segmentów. Jest to zwierzę karmowe często używane do karmienia zwierząt egzotycznych, należy pamiętać, że dorosłym chrząszczem (imago) nie karmimy, ponieważ wydziela z gruczołów nieprzyjemny płyn o drażniącym zapachu i smaku.   

ROZPOZNAWANIE PŁCI

Dymorfizm płciowy jest widoczny, jednak żeby go dostrzec, trzeba się mocno przyjrzeć: jeśli na nadustku widać błoniaste wcięcie, jest to samiec. Jeżeli natomiast nadustek jest pełen - jest to samica.

HODOWLA

Warunki hodowli nie są trudne. Wystarczy średniej wielkości pojemnik o grubych ściankach i jak największej powierzchni dna, najlepsze do tego sprawdzają się akwaria bądź plastikowe pojemniki. Chrząszcze nie potrafią latać więc spokojnie możemy trzymać odkryte pojemniki co zapewni dobrą wentylację i będzie zapobiegało pojawieniu się roztoczy. Wkładamy do pudełka kawałki spróchniałego drewna. Najlepsze jest drewno z drzew liściastych zaatakowane „brunatną zgnilizną”, rozpadające się na charakterystyczne bloczki. To w nim właśnie larwy będą drążyły sobie korytarze oraz komory poczwarkowe, a samice składały jaja. Z czasem wytworzy się warstwa wygryzionych i przerobionych kawałków drewna. Po przemieleniu całego próchna przez larwy dorzucamy oczywiście kolejne kawałki. Wymieniamy wszystko w chwili, gdy miału jest ponad połowa pojemnika. Podajemy wilgotny pokarm w postaci warzyw i owoców. Od czasu do czasu można podać niewielki kawałek mięsa, żeby zminimalizować zjawisko kanibalizmu. Pokarmu dajemy tyle żeby został w całości zjedzony i nie zalegał, gdyż pleśń w hodowli jest niepożądana. Temperaturę staramy się utrzymać dość wysoką: około 30 st. Wilgotność pokojowa wystarczy owadom, jednak dobrze jest, jeśli drewno będzie stale wilgotne, więc można, co parę dni spryskać je trochę wodą. Należy jednak uważać żeby nie zrobić bagna.

Larwy po około 4 miesiącach życia zamieniają się w poczwarki, które przynajmniej na początku hodowli, jest dobrze oddzielić od larw gdyż te mogą je nadgryzać i po około 2 tygodniach otrzymujemy postać dorosłą chrząszcza. Imago żyją do roku czasu. Po półtora tygodnia od przepoczwarzenia, dorosłe są gotowe do kopulacji, co przy sprzyjających warunkach chętnie czynią i można otrzymać naprawdę duży przyrost w dość krótkim czasie.

[gallery] [gallery_item src="/images/hodowle-karmowe/zombo/larwa.jpg" /] [gallery_item src="/images/hodowle-karmowe/zombo/poczwarka.jpg" /] [gallery_item src="/images/hodowle-karmowe/zombo/imago.jpg" /] [/gallery]